Molens, tussen Wind en Water

Oude Machines

"Heb jij wat met molens dan?" vroeg een collega vogelaar terwijl wij in de Brabantse Biesbosch aan de slag waren.
"Nu niet meer zo, maar ik heb wel een tijdje de opleiding gevolgd. Bovendien ben ik door heel Nederland wel aan het fotograferen geweest. Het meest nog met de motor. Dat hield in dat ik met vier hobby`s tegelijk bezig was. Motorrijden, Molens, Vogels en Fotografie."
"En die opleiding?"
"Die heb ik niet afgemaakt. Het uiteindelijke doel is dat je vast op een molen komt met het daarbij behorende werk. Dat betekent ook dat je heel vaak op zaterdagen aanwezig moet zijn en dan kun je dus niet weg. Dat wilde ik niet en kort voor het examen ben ik ermee gestopt. Ik vond dat ik er wel genoeg van wist en als je dan toch niet verder wilt of niet méér wilt investeren in die wereld dan heeft dat diploma ook geen zin."
Ziedaar een kort dialoogje waarom er mijn belangstelling was en nog steeds is. Als ik in de verte wieken zie, dan ga ik daar wel kijken als het kan. En nog steeds wil ik dan wel een plaatje schieten.

De Oukoper Molen van Jan. Een mooi klimobject voor de kids.

Naast de molen een kleine boerderij, voor stadskinderen ook een speelplaats.

Hoe het zo gekomen is? Mijn helaas veel te vroeg (52jr) overleden zwager Jan was ruim twintig jaar de molenaar van de Oukoper Molen, een zgn. Wipwatermolen aan de Angstelkade ten noorden van Nieuwe ter Aar. Wij waren daar soms in de zomer en daar is feitelijk dat zaadje gelegd voor later.
Regelmatig kan ik verwijzen naar de molen-data-base zoals rechts bij de foto van De Witte Molen. Een welhaast onuitputtelijke bron van informatie. Als tweede is er die van de verdwenen molens want je ziet vaak molenlichamen als huis of is er een andere zichtbare rest van een molen.
Ook door namen van straten en wegen die kunnen verwijzen als Molenkade, Molenweg, Molenstraat etc. kunnen hier soms molens worden teruggevonden.

De Standerdmolen

De Achtkante Binnenkruier

De Machinerie uit een recent verleden

Zaanse Molendag

Er is een vrij grote verscheidenheid in molens en ook het gebruik verschilt nogal. Maar in de basis hebben ze allemaal dezelfde kern. Het zijn de machines die in het verleden gebruikt werden om allerhande werkzaamheden uit te voeren van graan malen tot planken zagen tot water uitpompen tot olie "persen" enzovoorts.
De wind waait in een zekere richting en het water (bij watergedreven molens) stroomt ook in een vaste richting. Van die "rechte" drijfkracht wordt een draaiende beweging gemaakt want de wind zet de wieken van een windmolen in gang en het stromende water via het schoepenrad in de watergedreven molen. Via de bovenas en tandwieloverbrengingen wordt de energie uiteindelijk naar de wateras en het schoepenrad gevoerd. Dit is het geval bij de Wip(water)molens of de "Poldermolens" in diverse uitvoeringen. Het kan ook simpeler en heel direct zoals bij een Tjaskermolen waar de as aan de wieken meteen in een buis wordt gevoerd waar aan de andere zijde van de as een vijzel zit. Supersimpel waar het ook wel eens ingewikkeld kan zijn zoals bij de Torenmolens of de oliemolensof de houtzaagmolens zoals De Rat.

Als men op internet gaat zoeken naar de molens, de soorten, hun gebruik, hun geschiedenis zal een bulk aan informatie vinden. Daarom hoef ik hier feitelijk niet zo uit te weiden, ik geef alleen wat richting en links om verder te kijken. Bijvoorbeeld: De Hollandse Molen.
Van mijzelf zal ik onder aan deze pagina de links plaatsen die verwijzen naar Google Photo`s.
Zo in die molenwereld rondrijdend en fotograferend, ontkwam ik er ook niet aan om allerlei molens te bezoeken en er met de dienstdoende molenaars mee te werken. Je kunt allerlei zaken wel in theorie bestuderen maar de praktijk laat het allemaal echt zien.
Wat is een kruiwerk (Kees Vanger)en wat is een voeghouten kruiwerk wat is een gevlucht? En zo zijn er nog meer soorten. Zo zie je dat elk woord van hier op Google een hit oplevert. Zo is er voor mij nog een ander aardig woord uit de molenwereld. Het "Luiwerk"! Daar heb ik jaren naar gezocht want meestal betekent werken niet lui zijn maar "buffelen".

Het "Luiwerk" dat zeker niet lui is want het moet zorgen voor het hijsen van zakken graan etc. of het laten zakken ervan. De molenaar hoef het zaakje alleen maar te bedienen zodat hij die zakken niet hoeft te dragen.

Hier het bedienen van de "Vang" ofwel de rem van de molen. Als de wieken of "Enden" stilstaan, kan er worden "gekrooid". Want men spreekt niet van een gekruide molen :-)

Wie aan de opleiding voor Vrijwillige Molenaar begint, krijgt de eretitel MIO ofwel Molenaar In Opleiding. In die periode heb ik gepolst of er ook motorrijders in de molenwereld zaten. Dat bleek het geval en dan timmer je een toerrit in elkaar waarbij allerlei molens kunnen worden bekeken en bezocht. Als gevolg daarvan is later (toen ik al afscheid had genomen) de term MoMo ontstaan zo ontdekte ik vorige week bij naspeuringen voor deze site. Dat is dus de Motorrijdende Molenaar.

Een gemotoriseerd kruiwerk........een Tjaskermolen...........................Gronings landschap..............

Vrijwel vanaf het begin van de opleiding heb ik mij ook schuldig gemaakt aan het schrijven van stukjes voor het Molenprikbord over mijn bestaan als MIO en wat ik in Nederland zoal aan molens zag en heb bezocht. Het aardige was dan dat ik vaak "herkend" werd zodra ik mij voorstelde.
"Oh ja, ben jij die Althof van het prikbord?" Die bekendheid leidde er tot mijn verrassing toe dat ik door de redacteur van TIMS werd gevraagd om een artikel te schrijven over de molens op de zoutpannen van Marsala op Sicilië. Daarover had ik ook een pagina op mijn vorige site en de foto`s kun je hieronder in de lijst vinden. Dat kreeg onverwacht nog een aardig vervolg ook.

Je zult maar "met molentjes lopen". Plaatsen en Links

De Wingerdse Molen van Aad Schouten. Hoe mooi wil je het hebben?
https://www.molendatabase.nl/nederland/molen.php?nummer=956

Ook interessant: https://nl.wikipedia.org/wiki/Chinese_windmolen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Windmolen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Korenmolen
http://www.sampl.nl/vondst-met-een-verhaal/de-romeinse-catilus-van-hasselt-ekkelgaarden/

Typ een trefwoord over wat dan ook met betrekking tot molens en de hoeveelheid informatie is ongelooflijk. Deswege houd ik hier op u kunt wel even vooruit hiermee :-) :-):-) Intussen blijf ik altijd even kijken als ik er een tegenkom die ik nog niet op de plaat heb gezeten dat zijn er heel veel.